W stronę nowych doznań dotykowych

Aktualny jak nigdy dotychczas CMF – skrót od Colori, Materiali, Finiture (Kolory, Materiały, Wykończenia) – oznacza obszar projektowy wzornictwa przemysłowego, w który praca związana jest z tożsamością chromatyczną, dotykową i dekoracyjną produktów oraz pomieszczeń. Kluczowe w tej dziedzinie były badania Clina Triniego Castelliego, ale także Ettore Sottsassa i Andrei Branziego, którzy w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych dużo pracowali nad tożsamością ówczesnych nowych materiałów (tworzyw sztucznych, laminatów itp.). Dziś jesteśmy świadkami nowej rewolucji, której przemiany kulturowe będą sterowane, a technologia będzie znakomitym do tego środkiem.

Jakie są nowe horyzonty projektowania powierzchni?
Najbardziej aktualnym zagadnieniem jest dotyk. Sytuacja zagrożenia zdrowia położyła akcent na doznania dotykowe oraz węchowe; na jakość i higieniczność powietrza, którym oddychamy i powierzchni, których dotykamy.

Wszystkie produkty, które będą podkreślały wymiar higieniczny i aktywny, w odniesieniu do środowiska i działania antybakteryjnego, z pewnością zrobią skok do przodu na poszczególnych rynkach.

Innym tematem są warstwy technologiczne, które mogą być stosowane na powierzchniach; dotyczy to firm ceramicznych, które w ostatnich latach zrobiły duże postępy, tworząc rozwiązania antybakteryjne, antypoślizgowe, barwione w masie i dekoracyjne, także przy pomocy pełnego druku cyfrowego. Cyfryzacja i nowe procesy produkcyjne dają możliwość eksperymentowania także poza codziennym, zwykłym życiem. Podam przykład. „Świat” gąbek i produktów porowatych nigdy nie wszedłby na rynek, gdyby nie oferowano rodzajów wykończenia typu zmywalnego. Od kiedy Rem Koolhaas położył odsłoniętą pianę aluminiową w Fondazione Prada, otworzyła się droga dla nowej estetyki i całej kategorii produktów, których nigdy nie widzielibyśmy w tym wymiarze.

A więc to projektanci czy firmy pełnią rolę trendsetterów?
Misją dużych firm jest także tworzenie innowacyjnych produktów, które kreują trendy, które otwierają się na nowe formy przekazu.

Jednym z najbardziej owocnych wpływów jest wpływ świata mody, wiem, że mówię o czymś oczywistym. Akcesoria modowe i wykończenia akcesoriów są tym, co jest najbardziej zbliżone do świata właściwości dotykowych powierzchni wnętrz. Trendy modowe docierają do branży wnętrzarskiej około półtora roku później.

Także branża kosmetyków jest prekursorem trendów, które potem odnajdujemy w innych branżach. Kremy mają nowe tekstury (pudrowe, gładkie, lśniące itp.). Kiedy te tekstury, rozszerzając to pojęcie, możemy uznać za „rodzaje wykończenia”, zaakceptujemy je na naszej skórze, oznacza to, że jesteśmy gotowi je przyjąć na naszych przedmiotach użytkowych lub na elementach wyposażenia i powierzchniach pomieszczeń, w których mieszkamy.

Bardziej niż nad trendami powinniśmy pracować nad przemianami kulturowymi, które wymagają długiego czasu, a bardziej związane są z branżą budowlaną niż z wystrojem wnętrz. Architektura wnętrz i projektowanie wnętrz to dwa różne obszary, które ewoluują także w odmienny sposób.

Jakie aspekty dogłębnie zmienią postrzeganie i wybór powierzchni?
W naszych przestrzeniach zmienił się „krajobraz świetlny”, do naszych domów weszły światła LED i OLED, a więc także wykończenia muszą być projektowane w inny sposób. Powierzchnia to nie tylko dotyk fizyczny, ale także „dotyk wizualny”, a światło jest jego decydującym elementem. Także ten aspekt jest dobrze znany firmom z branży ceramicznej, które pracują nad stopniami matowości farb wykończeniowych, aby osiągnąć atrakcyjność także wizualną oraz większą kontrolę odbicia światła. W laboratorium Politechniki w Mediolanie, które prowadzę wraz z izraelskim projektantem Ronem Haradem, codziennie dochodzimy do wniosku, że nowe pokolenia projektantów zwracają mało uwagi na jakość powierzchni. Często przyjmują skrajne rozwiązania i akcentują kolory dostępne w paletach kolorów używanego oprogramowania, ale niewielu jest w stanie pracować z odpowiednią wrażliwością na odcienie, granulometrię, tekstury.

Kiedy używają materiałów, importując je do swojego oprogramowania, okazuje się, że nie mają świadomości skali projektu. Często stosują tekstury – na przykład wyroby ceramiczne inspirowane gatunkami drewna – nanoszone w formatach mikro lub makro; powoduje to nowe sposoby postrzegania materiałów, nieświadomie otwierając przestrzeń na nowe znaczenia, nowe formy przekazu. Ten nawyk pochodzi bezpośrednio z funkcji Zoom in i Zoom out, którą przyzwyczaili się stosować na ekranie dotykowym smartfona; to metoda przeniesiona również do fazy projektowania. Te młode pokolenia mieszkają w domach z XX wieku, ale jednocześnie stale są zanurzone w przestrzeni cyfrowej. Z hybrydyzacji tych dwóch obrazów, cyfrowego i analogowego, powstaną nowe kategorie rodzajów wykończenia.

Anna Barbara jest architektem i profesorem nadzwyczajnym w dziedzinie projektowania wnętrz i projektowania przestrzennego na Politechnice w Mediolanie. Była profesorem wizytującym na/w: Tsinghua University, School of Art and Design w Pekinie (Chiny); Kookmin University, Seul (Korea Południowa); Hosei University, Tokio (Japonia) oraz na uniwersytetach w USA, Francji, Tajlandii, Brazylii, Jordanii, Zjednoczonych Emiratach Arabskich, Indiach itp. Była stypendystką Fundacji Canon 2000 w Japonii. Otrzymała nagrodę Premio Borromini. Znalazła się wśród finalistów Archmarathon i ADI-Index 2019. Relacje między zmysłami, czasem, przestrzeniami i designem są głównymi tematami rozwijanymi przez nią w edukacji, na konferencjach, w publikacjach, podczas organizacji wystaw i w pracach zawodowych. 

Zaprojektowała międzynarodowe projekty sensoryczne dla takich marek jak: Trinity, Pioneer, Panasonic, Ibiden, Honda, Fujitsu, Suruga, Lexus, Toyota, Ford, Exmovere, Jadeluck, International Robotics, Fissan, Lancôme, Symrise, Guerlain, Condé Nast, Cleaf, Venini, AAD w Abu Dhabi, Acell, Natura, Vantone, Vats itp. w Chinach, Japonii, USA, Europie, Wielkiej Brytanii, Zjednoczonych Emiratach Arabskich (jako założycielka SenseLab). 

Autorka Storie di Architettura attraverso i sensi (Bruno Mondadori, 2000), Invisible Architectures. Experiencing places through the senses of smell (Skira, 2006) oraz Sensi, tempo e architettura (Postmedia Books, 2012), Sensefulness, new paradigms for Spatial Design (Postmedia Books, 2019) i wielu innych publikacji. W roku 2021 wraz z POLI.design uruchomi pierwszy międzynarodowy kurs Olfactive Spatial Design.